Teraryum - Terrarium

Yine gri bulutlarla dolu kapkaranlık bir Ankara gününü devirdik. Bu karanlık, bu renksiz havalardan öylesine sıkıldım ki hayatlarımıza biraz renk katmak için güzel bir konu seçeyim dedim. Her birimiz maalesef apartman dairelerine tıkılıp kalmış durumdayız. Başarabilenler evlerinde saksı  saksı bitki yetiştiriyor ama çoğumuz da o da yok biliyorum. Ben de sadece kaktüs bakabilenlerdenim ama ne zamandır aklımda bir teraryum kurma fikri var. Önce burada paylaşalım sonra kurarız nasıl olsa.

Teraryumların nasıl ortaya çıktığını öğrenmekle işe başlayalım.

Viktorya dönemi İngiltere'sinde çok yaygın bir hobi olan eğreltiotu yetiştirmek, teraryumların atası olan Ward kasalarının ortaya çıkmasını sağlamış. Botanik ve böcek meraklısı doktor Nathaniel Ward, eğreltiotlarının kirli Londra havasında açıkta yaşamakta zorluk çektiğini ancak böceklerini saklamakta kullandığı kavanozların içine koyduklarının ise köklenip serpildiğini gözlemledi. Bu keşiften sonra yaptırdığı camlı sızdırmaz kasalar ile uzak mesafelerden önceleri sadece tohum veya kurutulmuş kök olarak temin edilebilen bitkilerin fidan halinde taşınmasını sağlayarak bitki biyolojisinde çığır açmış. Hatta o zamanlara kadar Çin'in elinde olan çay üretim tekeli de İngilizler tarafından bu kasalar kullanılarak ülkeden kaçırılan çay fideleri sayesinde kırılmış.

Teraryumların kurumları için öncelikli ihtiyacınız cam bir kap. Kapaklı ya da kapaksız olması tamamen size ve bakacağınız bitkinize bağlı. Kapaklı olanlarda sulama ihtiyacı daha az ama küf, hastalık gibi riskler daha fazla. Kuracağımız kaplarda drenaj imkanımız olmadığından ilk önce bitki köklerinin selameti açısından en dibe çakıl taşları döşeyerek bir drenaj katmanı oluşturmamız gerekiyor. Çakıl taşlarının üzerine, kokuyu önlemek ve havayı filtrelemek için kömür tozu ardından da toprak koyuluyor.Toprağı koymadan önce dilerseniz araya çuval bezi sererek toprağın çakılların arasına gitmesini engelleyebilirsiniz. Çuval bezi yerine sphagnum yosunu serebilirsiniz. Kullanılan toprak hafif nemli ve bitki köklerinin kapanacağı kadar derin olmalı. Toprak mümkünse steril olmalıymış. Yaptığım küçük araştırmaya göre toprak yerine şu her yerde satılan iyi kalitede saf torf sermek daha faydalıymış. Saf torf hiç küflenmiyormuş. 

Teraryumların en eğlenceli kısmı bence peyzaj. Hızlı büyümeyen, benzer miktarda su ve ışık ihtiyacı olan bitkileri kullanmalısınız. Birinin suya ihtiyacı varken diğerinin olmadığı bir teraryumda dengeler alt üst olur :) Yosunlar, kaktüs ve sukulentler, sarmaşıklar, arapsaçı, aloe, hipoestes, fitonya teraryumlarda kullanılabilecek bitkilerden bazıları. Toprakta açılan oyuklara önce büyük bitkileri dikerek başlamak gerekiyor. Ardından taşlar, dallar, minyatür figürler ve dilediğiniz çeşitli objeler kullanarak zevkinize göre bir kompozisyon yaratıp varsa kapağını kapatıyorsunuz. Güneş ışığı bir teraryum için en önemli malzeme, her gün bol bol endirekt gün ışığı almalı. Sonrasında yapılması gereken ise birkaç haftada bir ihtiyaca göre sprey ile sulamak, dökülen yaprakları toplamak, fazla büyüyen bitkileri budamaktan ibaret. 

Temel olarak kullanılan anlattığım malzemeler dışında bitkinin ihtiyacına göre toprak yerine sadece yosun, ponza taşı ya da perlit kullanılabiliyor. Eğer kapaklı bir teraryum kurduysanız her gece 1 saat kadar kapağını açık bırakın. Bitkileriniz güneşlenirken de kapağı açık olmalı.Sulamayı dediğim gibi sprey şeklinde yapın ancak sadece toprak kuruduğunda yapılmalı. Ayrıca teraryumlar içerisinde süs bitkilerinizden aldığınız çelikleri kolayca köklendirebilirsiniz.

Teraryumlarınızın içine dekor olarak koyabileceğiniz yosunlanmış taş yapımını da kısaca anlatalım. Kara yosunlarının herhangi bir çeşidini alıp şekerli süt içinde mikserden geçirin ve elde ettiğiniz sıvıyı kuru bir taşın üzerine püskürtün. Taş tamamen ıslanınca biraz kurumasını bekleyin ve teraryum içerisine yerleştirin. Birkaç saat içerisinde yosunların hızla büyüdüğünü göreceksiniz. Taşı ufalanabilen yumuşak kayadan tercih ederseniz yosunun daha iyi tutunmasını sağlarsınız ve yosunun zamanla tüm yüzeyi kapladığını görürsünüz.

Kaynaklar: www.debsflowermarket.net, botanyfactory.com, hiconsumption.com, uncrate.com, www.cetdesigns.com, www.thefernandmossery.com, casahaus.blogspot.com, bitkivecicek.com